సాహిత్యం

అస్తమించడమంటే రేపటి సూర్యోదయమే కదా అతడు అస్తమించాడు తుమృకోట తూర్పు గుమ్మంలో పొడిచి చిన ఆరుట్ల చిగురు కొమ్మల్లోంచి జాలువారి గుత్తికొండ నెత్తిమీద మొలిచిన సూర్యుడతడు శాంతి పావురంకు  ప్రజలంటే ఎంత పావురం విద్రోహ పొగమబ్బుల మధ్యనే శాంతి కపోత పతాకమెగిరేశాడు మంజీర సర్కారు జాగీరు మీద నిలబడి జన ఎజెండా జెండా నాటి ప్రజా ఆకాంక్ష వెల్లువల సద్దిమూట పట్టుకెళ్లాడు పంతులు కదాప్రపంచ గమనాన్ని తన వేకువ వెలుగు దారుల్లో చూపించి జనతన సర్కార్ రాస్తా మీదుగా జనాన్ని నడిపించాడు అతని కిరణాలు అరికాళ్ళు నాటిన అడుగుల నిండుగా జగిత్యాల జైత్రయాత్రలు...జంగల్ మహల్ రెపరెపలు... కన్నతల్లుల కడుపుకోత

అమ్మ  అంతే మౌనంగా  తన భుజాన్ని తనకు  ఆసరాగా ఇచ్చిన  సహచరిగా  నిబ్బరంగా  నిదానంగా తోడుగా  నిర్బంధాన్ని ఎదుర్కొన్న అమ్మతనమే తనది విసుగు లేని తన జీవనయానం తెల తెలవారే  చిరునవ్వుతో ఉదయించే అమ్మ సభలలో ఓ కాంతిరేఖ నిరాడంబరంగా  నిలకడగా తన తోవ  వెనక నడచిన సహచరిగా  ఎప్పుడూ గుర్తుండే  అమ్మ తను అమ్మలంతే  ఆకాశంలో వెలితిని  పూడ్చే వెలుగు రేఖలు వారికేమిచ్చి  రుణం తీర్చుకోగలం మనసంతా నిండిన  దుఃఖపు నివాళి తప్ప... (కా.ఆలూరి లలితమ్మకు నివాళిగా)

ఇప్పుడు దేశమే లేచి నిలబడి గెలిచింది.. కాదు... కాదు నాగలి కర్రు గెలిచింది  మట్టి వ్యాపార కణమై మనుషుల అస్తిత్వమే నేరమైపోయిన చోట  మ‌ట్టి గెలిచింది ఆకలి నేరమై హక్కులు అడగడం నేరమై పోరాడడమే నేరమై దర్యాప్తు సంస్థల  దాడులు చేస్తున్న  చోట‌ ఎన్నెన్ని  కుట్రల వలయాలనో దాటి  ఈ నేల గెలిచింది ఇప్పుడు గెలిచింది దేశం కాదు.. కాదు దేశాన్ని కర్రు నాగలి  గెలిపించింది గెలిచింది ఈ దేశపు  మట్టి మనిషి. 

ఒక కఠోర వాస్తవం రాయాలి చెయ్యందించరూ గొప్ప కవిత రాయలి అక్షరాలు అరువివ్వరూ ఎక్కడో పొంగిన రోహింగ్యాల రోదనలు కాదు అక్కడెక్కడో తాలిబన్ల ఉన్మాదం కాదు భారతీయ తాలిబన్లు చేసే అత్యాచారానంతర పాశవిక హత్యలు,  రక్షక భటుల రక్షణలో అర్ధరాత్రి శవదహనాలు, రైతుల మీదుగా నడిపే రథాల విన్యాసాలు, అదేమని అడిగే గొంతుల్లోకి ఉపాలు, కోరెగాం కోరలు,  అబ్బసొమ్మేదో అమ్ముకున్నట్లు ప్రజల ఆస్తుల, హక్కుల అమ్మకాలు,  అన్నిటినీ నిలేసి అడగాలని వుంది  ఆవేదనకు పదాలు చాలకున్నాయి.. అక్షరాల సేద్యం చేసేవరకూ ఎవరన్నా కొన్ని తాలక్షరాలో, పొల్లక్షరాలో ఇచ్చి ఆదుకోరూ

(ఇటీవ‌ల విడుద‌లైన పి. చిన్న‌య్య క‌థా సంపుటి ఊడ‌ల‌మ‌ర్రి ముందుమాట‌) మిత్రులు పి.చిన్నయ్య తన ఊడలమర్రి కథల సంపుటికి ముందుమాట రాయమని, పదిహేనేండ్ల కాలంలో తాను రాసిన పదహారు కథలు పంపారు. ఈ కథల్లో దాదాపు అన్నీ విరసం కథల వర్క్‌ షాపుల్లో చదివినవే. కథల గురించి రకరకాల చర్చలు జరిగినవే. ఒక్కొక్క కథ చదువుతుంటే.. ఆ సన్నివేశాలన్నీ రూపుకడుతున్నాయి. సాధారణంగా రచయితలు కనపరిచే ఉద్విగ్నతలు, ఆవేశకావేశాలు ప్రదర్శించకుండా సీదాసాదాగా.. ఏమాత్రం డాంబికం లేకుండా చిన్నయ్య మాట్లాడే పద్ధతి - స్థిరమైన ఆ కంఠస్వరం నాకిప్పటికీ గుర్తే. ఇవి అంతిమ తీర్పులో... పరమ సత్యాలో... అనే భావనతో కాకుండా

కలలు కనే కళ్ళు ఆచ్చాదన లేని వళ్ళు లోకం తెలియని పరవళ్ళు అల్లరి పిల్లలు కాదు వాళ్ళు నవనాగరికులు వాళ్ళు సమిష్టి ఆశల సౌధం వాళ్ళు కాలం రైలు పట్టాలెక్కి జీవితాన్ని బాలెన్స్ చేస్తు విశ్వయాత్ర చేస్తారు వాళ్ళు నింగి, నేలంతా వ్యాపించి మూసిన కిటికీలు తెరిచి మేఘాలతో వూసులు చెబుతారు వాళ్ళు పాలపుంత లాంటి సుదూర కాంతి కిరణాలు వాళ్ళు తేనె జల్లుల పరవశం వాళ్ళు ప్రకృతి ఒడిలో పారవశ్యపు కాంతులు వాళ్ళు పాలకుల నైజానికి సాక్షులు వాళ్ళు ఎవరి సానుభూతి అర్థించని వాళ్ళు ఆత్మగౌరవానికే అందం వాళ్ళు బంగారు బుడతలు స్వేచ్ఛా విహంగాలు ఊహలకు రెక్కలు

రాచమల్లు రామచంద్రారెడ్డి  గురించిన అంచనా లేకుండా తెలుగు మార్క్సిస్టు సాహిత్య విమర్శ పురోగతిని నిర్ధారించలేం.  సాహిత్య విమర్శలోని కొన్ని అంశాల్లో ఆయన  ప్ర‌త్యేక ముద్ర‌ వేశారు.  విమర్శలోకి ఒక వరవడిని తీసుకొచ్చారు. ఆ రోజుల్లో మంచి వచనం రాసిన కొద్ది మందిలో ఆయన ఒకరు. చాల సూటిగా, నేరుగా, పదునుగా ఆయన వాక్య విన్యాసం ఉండేది.   తన రచనలతో ఆయన విమర్శ రంగాన్ని ముందుకు తీసికెళ్లారు.  అయితే ఆయన ఎంత ముందుకు తీసికెళ్లారు?  ఆందులో ఆయన ప్రత్యేకత ఏమిటి?  పరిశీలించాలి. విమర్శలో  నిక్కచ్చిగా ఉంటాడని  ఆయనకు  పేరు.  కాబట్టి ఆయన విమర్శను కూడా అలాగే చూడాలి.     మనం

ఉద‌యం లేచింది మొదలు లింగన్న మనసంతా కకావికలమైపోతోంది. వర్షాకాలం, అడవి పచ్చగా వుంది, రాత్రి కురిసిన వర్షానికి నేలంతా బురదబురదగా వుంది. కురిసి కురిసి లింగన్న గుడిసె చెమ్మగా వుంది. ఏడేళ్ళ కూతురు ఆకలితో ఏడుస్తోంది. పదేళ్ళ కొడుకు ఆకలిగా మూలుగుతున్నాడు. లింగన్న భార్య లచ్చిమి బాలింత జ్వరం యింకా తగ్గినట్టులేదు. లింగన్న తల్లి ఎల్లవ్వ కాలుకున్న మానని గాయంతో వెక్కి వెక్కి ఏడుస్తోంది. పొయ్యిమీద అంబలి కుండ ఎక్కించడానికెవరూ లేనట్టుగా వుంది. అందరూ నిస్సత్తువగా వున్నారు. లింగన్న లేవడంతోనే కన్పించిన దృశ్యాలివి. ఇక ఎక్కువసేపు ఆ గుడిసెలో వుండలేకపోయాడు. అలవాటుగా బయటకు నడిచాడు. మబ్బులచాటునుండి సూర్యుడిరకా బయట

కణ కణ మండే నిప్పు కణిక ఆ బాలిక తన సమస్యలన్నింటికీ  నిప్పెలాబెట్టాలో తెలుసు ఆమెకు తల్లికెలా సాయపడాలో తన కలలసౌధం ఎలా నిర్మించుకోవాలో తెలుసు ఆ చిన్నారికి ప్రమోదం కన్నా ప్రమాదమే తనకోసం ఎదురు చూస్తూ ఉన్నా నిప్పు, ఉప్పు తానై నలుగురి కోసం వండడం తెలుసు తన భవిష్యత్తు కోసం కాలాన్ని తన చేతుల్లో బంధించటం తెలుసు ఏడు దశాబ్దాల ఎదురు చూపుల్లో కాల్చి బూడిద చేయాల్సినవేమిటో తెలుసు ఓటుకు నోట్లతో పిట్టకథలు చెప్పే మహా మాంత్రికుల పని పట్టటం ఎలాగో తెలుసు ప్రామిసింగ్ పాలన పునాది ఆ బాలిక భవిష్యత్ కాలాన్ని తన గుప్పిట

నెత్తురు కక్కుతున్న కాలాన్ని తన నగ్న పాదాలతోనే అధిగమించాడతను పూసే పొద్దుకు అభిముఖంగా అనివార్యపు యుద్ధంలా పర్చుకొని చరిత్రను విస్తృతం చేశాడు అతను కేవలం అస్తమించాడు ఈ ముసురు యుద్ధపు విచ్ఛిత్తిలో అనునయంగా మనతో సంభాషిస్తూనే ఉంటాడు కాళ్ల కిందికి విస్తరిస్తున్న మృత్యువును శతృ కల్పిత వేల వేల సందిగ్ధాలను నిరంతరంగా తిరగ రాసుకుంటూ ఆయువును ద్విగుణీకృతం చేసుకున్నాడు 0   0 0 ఒక్కడిగా పేరుకుపోయిన మానవుడ్ని శుభ్రం చేస్తూ నగరానికొచ్చినా సమూహాల నిస్సత్తువకు మందుగుండు దట్టించినా కల్పన కానిది.. కత్తుల అంచున రొమ్ము విరిచిన యుద్ధ ప్రియుడి సారాంశం కథకాదది గుండె విప్పిన దుక్కిలా రేపటిని